บทความอนุรักษ์พลังงาน

ประเด็นเรื่อง ‘พลังงาน’ เป็นหัวข้อที่มีการถกและพูดถึงกันอย่างแพร่หลายในเวทีโลก ในประเทศที่พัฒนาแล้ว ภาคพลังงานถือเป็นภาคส่วนที่สำคัญที่สุดในการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เพราะมักจะเป็นภาคส่วนที่ปล่อยเป็นอันดับต้น ๆ ของประเทศ ในขณะที่โลกกำลังวุ่นวายกับ Climate Change การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจึงเป็นวาระสำคัญ และมีการกำหนดเป้าหมายกันอย่างเป็นนัยสำคัญในแต่ละประเทศ สิ่งที่เราต้องการเห็นคือการเปลี่ยนผ่านจากการใช้พลังงานแบบเดิม ไปสู่พลังงานทดแทนที่สะอาดและปลอดภัย ในโพสต์นี้ เราขอหยิบเอา ‘พลังงานนิวเคลียร์’ หนึ่งในทางเลือกที่มีศักยภาพในปัจจุบัน และประเทศไทยเองก็มีแผนที่จะสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในการผลักดันแผนพัฒนากำลังการผลิตไฟฟ้าพลังงาน (PDP) หรือ แผนที่ว่าด้วยการจัดการหาพลังงานไฟฟ้าของประเทศ ในระยะยาว 15-20 ปี ‘ความปลอดภัย’ น่าจะเป็นท็อปคำศัพท์ที่เด้งมาในหัวของทุกคนที่กำลังอ่าน ว่าประเทศไทยจะไหวเหรอ ? ซึ่งก็ต้องบอกว่าเป็นข้อกังวลที่สมเหตุสมผล เพราะเหตุการณ์ที่สำคัญอย่างเชอร์โนบิลและฟุกุชิมะได้ทิ้งรอยประทับไว้ในสายตาของสาธารณชนทั่วโลก อย่างไรก็ตาม เหตุการณ์เหล่านี้เป็นเหมือน Outlier ในอุตสาหกรรมที่ก้าวหน้าอย่างมากในด้านความปลอดภัยในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา โรงไฟฟ้านิวเคลียร์สมัยใหม่ถูกสร้างขึ้นด้วยเทคโนโลยีขั้นสูง ควบคู่มากับมาตรการด้านความปลอดภัยที่เข้มข้นเข้มงวด มีการป้องกันหลายชั้น เช่น มีโดมกักเก็บที่ทำด้วยเหล็กและคอนกรีต เพื่อให้มั่นใจว่าแม้ในสภาวะที่รุนแรง รังสีก็ยังคงไม่รั่วไหลออกมา เครื่องปฏิกรณ์ในปัจจุบันมีระบบปิดโดยอัตโนมัติโดยที่ไม่ต้องมีคนเข้าไปแทรกแซงหากมีสิ่งผิดปกติเกิดขึ้น ในด้านสิ่งแวดล้อม ต้องบอกว่าพลังงานนิวเคลียร์เป็นทางเลือกที่สะอาด ไม่เหมือนถ่านหินหรือก๊าซธรรมชาติ เพราะโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ไม่มีการเผาอะไรเลย ดังนั้นจึงไม่มีการปล่อยมลพิษออกสู่อากาศ พลังงานนิวเคลียร์ไม่เพียงแต่ช่วยต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเท่านั้น แต่ยังเป็นพลังงานที่เสถียรภาพ สามารถให้ไฟฟ้าที่คงที่ได้ตลอด […]

ในยุคที่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการค้นหาแหล่งพลังงานที่ยั่งยืนกลายเป็นประเด็นสำคัญ ยานยนต์ไฟฟ้า (Electric Vehicle: EV) กลายเป็นเทคโนโลยีที่ตอบโจทย์ทั้งการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก แต่ในขณะเดียวกัน EV ยังมีศักยภาพที่น่าสนใจในการทำหน้าที่เป็น “แบตเตอรี่เคลื่อนที่” หรือ Vehicle-to-Grid (V2G) เป็นแหล่งพลังงานสำรองให้กับบ้านและชุมชน ซึ่งสามารถนำไฟฟ้าที่สะสมในแบตเตอรี่กลับมาใช้ได้เมื่อจำเป็น ไม่ว่าจะเป็นในช่วงไฟฟ้าดับหรือในช่วงที่มีความต้องการพลังงานสูง เทคโนโลยี Vehicle-to-Grid (V2G) คืออะไร? V2G คือระบบที่ช่วยให้ยานยนต์ไฟฟ้าชาร์จไฟจากโครงข่ายไฟฟ้าและส่งพลังงานกลับสู่ Grid ได้เมื่อจำเป็น โดยใช้เทคโนโลยีการชาร์จไฟสองทิศทาง (Bi-directional Charging) ทำให้ EV ทำหน้าที่เป็นแหล่งสำรองพลังงานสำหรับระบบไฟฟ้าได้ เทคโนโลยีนี้ช่วยเพิ่มความเสถียรและประสิทธิภาพการจ่ายไฟฟ้า ในช่วงที่ระบบไฟฟ้ามีความต้องการใช้สูง หรือในกรณีฉุกเฉิน เช่น ไฟฟ้าดับ นอกจากนี้ยังนำมาใช้เพื่อลดค่าใช้จ่ายไฟฟ้าในบ้านได้ เนื่องจากสามารถดึงพลังงานจากแบตเตอรี่ EV มาใช้แทนการดึงพลังงานจากระบบโครงข่ายไฟฟ้า (Grid) ในช่วงที่ค่าไฟฟ้าแพงได้ การใช้ V2G ในระดับสากล ในหลายประเทศได้เริ่มทดลองและใช้งานเทคโนโลยี Vehicle-to-Grid (V2G) และ Vehicle-to-Home (V2H) เพื่อเสริมความยืดหยุ่นด้านพลังงานและลดค่าไฟฟ้า โดยมีการใช้ EV เป็นแหล่งพลังงานสำรองในหลายรูปแบบ ตัวอย่างที่น่าสนใจคือ ญี่ปุ่น และ ออสเตรเลีย ซึ่งต่างก็พยายามพัฒนาเทคโนโลยีนี้เพื่อประโยชน์ในเชิงพาณิชย์และชุมชนในประเทศ […]

ในช่วงที่โลกกำลังหันมาให้ความสำคัญกับการนำพลังงานสะอาดมาใช้มากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นพลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม ระบบกักเก็บพลังงาน และพลังงานที่มาจากไฮโดรเจน เพื่อจะช่วยลดผลกระทบจากปัญหาโลกร้อนให้ได้มากที่สุด หลายคนอาจจะคิดว่าการใช้เชื้อเพลิงจากฟอสซิลอย่างน้ำมันและก๊าซธรรมชาติจะมีความสำคัญลดลง แต่จากสถิติการใช้พลังงานแล้ว น้ำมันและก๊าซฯ ยังเป็นแหล่งพลังงานหลักของโลก โดยยังครองสัดส่วนกว่า 80% ของการใช้พลังงานทั่วโลก1 นั่นก็เพราะว่าการผลิตน้ำมันและก๊าซฯ ในโลก มีมายาวนานกว่า 2 ศตวรรษ มีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานรองรับตั้งแต่การผลิตไปจนถึงการขนส่งไปถึงผู้ใช้ จนสามารถผลิตและใช้งานได้อย่างต่อเนื่อง จึงมีเสถียรภาพมากกว่าพลังงานสะอาด ซึ่งส่วนใหญ่มาจากพลังงานหมุนเวียน อย่าง ลม แสงอาทิตย์ และน้ำ แม้จะเป็นแหล่งพลังงานที่มีการปล่อยคาร์บอนน้อย ไปจนถึงไม่มีเลย แต่ก็มีข้อจำกัดเรื่องความไม่สม่ำเสมอในการผลิต เพราะต้องขึ้นอยู่กับสภาพอากาศและเวลา ข้อจำกัดด้านพื้นที่และภูมิประเทศ เพราะการติดตั้งโครงสร้างพื้นฐาน เช่น แผงโซลาร์เซลล์หรือกังหันลมต้องใช้พื้นที่ขนาดใหญ่ และภูมิประเทศที่เอื้ออำนวยรวมทั้งแสงแดดและลมที่ต้องแรงมากเพียงพอ ยังไม่นับรวมข้อจำกัดในการจัดเก็บพลังงานไว้ใช้ในช่วงที่ไม่สามารถผลิตพลังงานได้ด้วย ด้วยเหตุผลข้างต้น นอกจากน้ำมันและก๊าซฯ จะยังเป็นแหล่งพลังงานที่มีเสถียรภาพมากกว่าพลังงานสะอาดแล้ว ยังเป็นเชื้อเพลิงที่คนส่วนใหญ่เข้าถึงการใช้งานได้ โดยไม่ต้องแบกภาระค่าครองชีพมากเกินไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อพลังงานนั้นเป็นเชื้อเพลิงตั้งต้นของการผลิตไฟฟ้า เราจึงยังไม่สามารถเปลี่ยนไปใช้พลังงานสะอาดได้ทั้งหมดในทันที และยังจำเป็นต้องพึ่งพาน้ำมันและก๊าซฯ เป็นพลังงานหลักต่อไปอีกระยะหนึ่ง สิ่งที่กระทรวงพลังงานให้ความสำคัญเป็นอันดับแรก คือ ความมั่นคงด้านพลังงาน เพราะถ้าต้องการใช้พลังงานแต่เปิดไฟแล้วไฟไม่มา จะเป็นปัญหาใหญ่มากสำหรับภาคครัวเรือน ภาคธุรกิจและภาคอุตสาหกรรม ซึ่งสถานการณ์ของประเทศไทยวันนี้ถือว่าเรายังมีเสถียรภาพด้านพลังงาน ถึงจะไม่ต้องลุ้นว่าเปิดไฟแล้วไฟจะติดไหม แต่ปัจจุบัน ไทยยังเป็นประเทศนำเข้าพลังงานมากกว่าส่งออก […]

หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง “เศรษฐกิจพอเพียง” แนวพระราชดำริซึ่งพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทานแก่พสกนิกร เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตอย่างมีความสุข บนหลักความ “มีเหตุ ผล”, “พอประมาณ” และ “มีภูมิคุ้มกัน” ซึ่งมีเป้าหมายให้สังคมไทยสามารถพึ่งพาตนเองได้ หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง จึงเป็นแนวทางที่สามารถนำไปปรับใช้ได้กับการพัฒนาในทุก ๆ ด้าน รวมทั้งการพัฒนาพลังงานของไทย หลักของการมีเหตุผล คงไม่มีใครปฏิเสธว่าน้ำมันเชื้อเพลิงซึ่งเป็นแหล่งพลังงานใหญ่ของโลกนับวันมีแต่จะหมดลง สวนทางกับความต้องการบริโภคน้ำมันที่เพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ การคิดค้นพัฒนาแหล่งพลังงานอื่น ๆ จึงเป็นเรื่องจำเป็น โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศไทยซึ่งมีแหล่งน้ำมันดิบของตนเองไม่เพียงพอกับความต้องการภายในประเทศ ต้องเสียเงินนำเข้าจากต่างประเทศ ในแต่ละปีนับแสนล้านบาท แนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร อันเกี่ยวกับการพัฒนาพลังงาน เป็นตัวอย่างของการคิดค้นพัฒนาแหล่งพลังงานอื่น ๆ อย่างมีเหตุผล ดังจะเห็นได้จากเมื่อทรงมีพระราชดำริในเรื่องใด พระองค์ท่านจะทรงมีรับสั่งให้ศึกษาถึงความเป็นไปได้ ผลดีผลเสีย ความเหมาะสม และความต้องการของประชาชนในพื้นที่ก่อนการดำเนินการทุกครั้ง หลักการแห่งความมีเหตุผลของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวนั้น ทำให้ทรงมีสายพระเนตรอันยาวไกลไปถึงอนาคตอย่างเช่นเรื่องน้ำมันแก๊สโซฮอล์ เมื่อทรงมีพระราชดำริให้มีการศึกษาวิจัยนั้น น้ำมันราคาถูก แต่เมื่อพิจารณาถึงเหตุผลว่าในอนาคตข้างหน้า น้ำมันมีแต่จะหมดไป ขณะที่คนต้องการใช้น้ำมันเพิ่มมากขึ้น ราคาน้ำมันจึงจะแพงขึ้นเรื่อย ๆ เช่นกัน หาก จะรอให้น้ำมันแพงเสียก่อน ค่อยมาคิดศึกษาวิจัยก็คงไม่ทันต่อความต้องการ จึงมีพระราชดำริให้เริ่มศึกษาตั้งแต่เมื่อยี่สิบกว่าปีก่อนเป็นการศึกษาอย่างต่อเนื่องยาวนาน […]

กระแสความเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) กำลังกลายเป็นทั้งโอกาสและอุปสรรคต่อทุกภาคส่วน โดยเฉพาะภาคธุรกิจที่ต้องเร่งปรับตัวรับสถานการณ์คู่ขนานไปกับกระแสเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial intelligence: AI) ภาคธุรกิจมีความเสี่ยง เช่น อาจเกิดจากทรัพยากรขาดแคลน เผชิญข้อจำกัดด้านกฎระเบียบการค้าการลงทุนที่เข้มงวดขึ้น หรือตัวผู้บริโภคเองให้ความสำคัญต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น การจัดตั้งกลุ่ม RE 100 หรือกลุ่มที่มุ่งจัดหาไฟฟ้าจากแหล่งพลังงานหมุนเวียน 100% (Renewable Energy) ก็เป็นผลสะท้อนจากวาระระดับโลกที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับ Climate Change กลุ่มนี้จัดตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 2014 ปัจจุบันมีสมาชิกมากกว่า 430 บริษัทชั้นนำจากบริษัทเอกชนทั่วโลก ซึ่งทั้งหมดมีจุดมุ่งหมายในการใช้ไฟฟ้าจากพลังงานหมุนเวียน 100% ในการดำเนินกิจการทั่วโลกภายในปี 2050 หรือเร็วกว่านั้น ฐานสมาชิกของ RE100 เป็นกลุ่มผู้นำธุรกิจชั้นนำและมุ่งมั่นในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ มีภารกิจผลักดันไปสู่โครงข่ายพลังงานที่ปลอดคาร์บอนทั่วโลก ซึ่งแนวคิดนี้ได้ขยายตัวไปทั่วทั้งยุโรป อเมริกาเหนือ และเอเชียแปซิฟิก ตัวอย่างของบริษัทชั้นนำ เช่น Apple, Google, Microsoft, Ikea แนวคิดความร่วมมือนี้กำลังเติบโตอย่างมาก โดยเฉพาะในเอเชียมีปริมาณการใช้ไฟฟ้ารวมของสมาชิก RE100 สูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ โดยมีบริษัทใหม่ ๆ ในเอเชียเข้าร่วมเพิ่มขึ้นในแต่ละปี และ […]

พลังงานนิวเคลียร์เป็นพลังงานรูปหนึ่งที่นักวิทยาศาสตร์ชาวฝรั่งเศสชื่อ อังรีเบกเคอเรล ได้ค้นพบโดยบังเอิญ เมื่อ พ.ศ. 2439 แต่คนทั่วไปเริ่มรู้จักพลังงานนิวเคลียร์หลังจากที่มีการทิ้งระเบิดปรมาณูที่เมืองฮิโรชิมา และนางาซากิ ประเทศญี่ปุ่น เมื่อ พ.ศ. 2488 ในช่วงปลายสงครามโลก ครั้งที่สอง มีผลทำให้สงครามโลกครั้งที่สองยุติ แต่ผลของระเบิดปรมาณูในครั้งนั้นได้ทำลายชีวิตมนุษย์ไปเป็นจำนวนมาก รวมทั้งอาคารบ้านเรือน และสิ่งก่อสร้างอื่น ๆ นอกจากนี้ กัมมันตภาพรังสี ที่เกิดขึ้นจากการระเบิดยังก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมและมีผลต่อผู้รอดชีวิตในระยะยาวอีกด้วย หลังจากที่มนุษย์ได้รู้ถึงอำนาจทำลายของระเบิดปรมาณูแล้ว จึงได้ค้นคว้าวิจัย เพื่อนำพลังงานนิวเคลียร์ มาใช้ประโยชน์ในทางสร้างสรรค์ จนในปัจจุบัน มีหลายประเทศ นำพลังงานนิวเคลียร์ไปใช้ ในการพัฒนาประเทศในด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะทางด้านการแพทย์ เกษตร และอุตสาหกรรม จนปัจจุบันนิวเคลียร์ได้เข้าไป มีบทบาท ในชีวิตประจำวันมากขึ้นทุกที แต่ส่วนใหญ่อาจจะยังไม่รู้ สินค้าบางชนิด เช่น กระดาษ ปูนซีเมนต์ กระเบื้อง ยาสีฟัน อาจผลิตโดยใช้ เทคโนโลยีนิวเคลียร์ในการควบคุมคุณภาพ สำลี ผ้าก๊อซ พลาสเตอร์ปิดแผล เข็ม หลอดฉีดยา เหล่านี้เป็นเวชภัณฑ์ ที่ทำให้ปลอดเชื้อ โดยใช้รังสี ซึ่งเป็นรูปแบบหนึ่งของพลังงานนิวเคลียร์ พลังงานนิวเคลียร์คืออะไร ?                     ในบรรดาสิ่งต่าง ๆ […]