จากการที่ประเทศไทยมีความเจริญเติบโต ทางเศรษฐกิจรวดเร็วในช่วงที่ผ่านมา ส่งผลให้เกิดปัญหาความต้องการพลังงานของประเทศที่เพิ่มสูงขึ้นเป็นอย่างมาก เพื่อการแก้ปัญหาดังกล่าวรัฐบาลจึงได้ออกพระราชบัญญัติการส่งเสริมการ อนุรักษ์พลังงาน พ.ศ. 2535 โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะกำกับดูแลและส่งเสริมการใช้พลังงานในอาคารและโรงงานอย่างมีประสิทธิภาพ กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงงาน กระทรวงพลังงาน ในฐานะที่เป็นหน่วยงานของรัฐที่กำกับดูแลและส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงงานภาย ใต้พระราชบัญญัติดังกล่าว จึงได้ริเริ่มและดำเนินการก่อสร้างอาคารอนุรักษ์พลังงานตัวอย่างเพื่อสาธิต เทคโนโลยีที่ทันสมัยที่สุดในปัจจุบัน ซึ่งเหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศร้อนชื้นของประเทศไทย และเป็นการร่วมเฉลิมฉลองในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี โดยก่อสร้างขึ้นที่บริเวณเทคโนธานี ตำบลคลองห้า อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี โดยมีชื่อเรียกว่า "อาคารอนุรักษ์พลังงานเฉลิมพระเกียรติ"

อาคารอนุรักษ์พลังงานเฉลิมพระเกียรติ เป็นอาคารที่มีพื้นที่ใช้งานขนาด 14,000 ตารางเมตร ที่เน้นแนวคิดเรื่องการอนุรักษ์พลังงานซึ่งได้รับการออกแบบอย่างเป็นเอกลักษณ์อันโดดเด่น มีความน่าสนใจในด้านสถาปัตยกรรมที่สามารถจูงใจให้ผู้ที่อยู่ในแวดวงที่เกี่ยวข้องไม่ว่าจะเป็นสถาปนิก วิศวกร เจ้าของอาคาร ตลอดจนประชาชนทั่วไป ได้หันมาอนุรักษ์พลังงาน อาคารอนุรักษ์พลังงานเฉลิมพระเกียรติเป็นอาคารตัวอย่างที่ผู้สนใจสามารถมา ศึกษา สัมผัสจับต้องได้ เพื่อพิสูจน์ทฤษฏีต่าง ๆ ที่นำมาเป็นแนวคิดในการออกแบบว่าสามารถปฏิบัติได้จริง ซึ่งจะเป็นแรงกระตุ้นให้มีการนำเอาองค์ความรู้จากอาคารอนุรักษ์พลังงานเฉลิมพระเกียรติแห่งนี้ ไปประยุกต์ใช้กับการออกแบบก่อสร้างและปรับปรุงอาคารอื่น ๆ ให้เกิดผลการอนุรักษ์พลังงานที่ประสบผลสำเร็จต่อไป ภายในอาคารอนุรักษ์พลังงานเฉลิมพระเกียรติ ประกอบด้วยพื้นที่ที่ใช้เป็นสำนักงานของหน่วยงานของ พพ. ได้แก่ กองพัฒนาทรัพยากรบุคคลด้านพลังงาน พื้นที่ห้องประชุมสัมมนา พื้นที่ส่วนกลาง และพื้นที่ที่จัดเป็นศูนย์แสดงเทคโนโลยีการอนุรักษ์พลังงานซึ่งแบ่งเป็น พื้นที่ย่อย 5 ส่วน ได้แก่ ศูนย์แสดงเทคโนโลยีการอนุรักษ์พลังงานภาคอุตสาหกรรม ศูนย์แสดงเทคโนโลยีการอนุรักษ์พลังงานภาคบ้านอยู่อาศัย ห้องฝึกอบรมระบบทำความเย็นและระบบปรับอากาศ และห้องฝึกอบรมระบบไฟฟ้าแสงสว่าง สำหรับพื้นที่ส่วนศูนย์แสดงเทคโนโลยีการอนุรักษ์พลังงาน พพ. มีวัตถุประสงค์ที่จะใช้เป็นศูนย์จัดแสดงสาธิตและเผยแพร่เทคโนโลยีการอนุรักษ์พลังงานที่สามารถประยุกต์ใช้กับประเทศไทย จำนวน 54 เทคโนโลยี ซึ่งครอบคลุมเทคโนโลยีการอนุรักษ์พลังงานหลักในภาคอุตสาหกรรม ภาคอาคารธุรกิจ และภาคบ้านอยู่อาศัย การจัดแสดงจะเน้นให้ผู้เข้าชมมีอิสระ เพลิดเพลิน และได้รับความรู้ไปพร้อมกัน โดยสามารถนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ทั้งในแง่การประหยัด ค่าใช้จ่ายด้านพลังงานและการเพิ่มผลผลิตได้ ในส่วนของห้องฝึกอบรมระบบทำความเย็นและระบบปรับอากาศ และห้องฝึกอบรมระบบไฟฟ้าแสงสว่าง จะมีการติดตั้งอุปกรณ์สาธิตเทคโนโลยีที่ทันสมัยประกอบการฝึกอบรม เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมได้เห็นการทำงานและทดลองปฏิบัติกับระบบที่ใกล้เคียงความเป็นจริง ซึ่งจะทำให้เข้าใจเนื้อหาการฝึกอบรมได้ดียิ่งขึ้น